KỶ NIỆM 25 NĂM NGÀY GIS

Cập nhật: 15/10/2024

Ngày GIS 

Năm 1999, Jack Dangermond, Tiến sĩ Roger Tomlinson và các học sinh kỷ niệm Ngày GIS đầu tiên tại Trường Tiểu học Murch ở Washington, DC. Dangermond ghi nhận Ralph Nader là người truyền cảm hứng cho việc nâng cao nhận thức về Địa lý, hiện được các tổ chức trên toàn thế giới lấy ngày thứ Tư tuần thứ ba của tháng 11 là Ngày GIS (GIS DAY).

Ngày GIS thế giới là ngày dành riêng để thể hiện, giảng dạy và truyền cảm hứng cho người khác để lan tỏa sự nhiệt tình và giúp mọi người học cách sử dụng GIS trong chính công việc của họ, ở trường học, nơi họ làm tình nguyện hoặc thậm chí cho sở thích và mối quan tâm của họ.

Chủ đề của năm nay nêu bật cách công nghệ hệ thống thông tin địa lý GIS đã thay đổi cách chúng ta nhận thức, điều hướng và định hình thế giới của mình. Chủ đề cho thấy cách kết hợp sự sáng tạo của con người với công nghệ giúp chúng ta khám phá ra các xu hướng tiềm ẩn, hỗ trợ tăng trưởng bền vững và đưa ra quyết định thông minh hơn bằng cách sử dụng sức mạnh của dữ liệu về vị trí địa lý. GIS là  công nghệ lập bản đồ tư duy, định hình thế giới!

Tham gia Ngày GIS bằng cách tổ chức một sự kiện tại đơn vị, hoặc cộng đồng của bạn. Hãy tìm những cách mới mẻ, sáng tạo để mang lại niềm vui và sức mạnh của bản đồ và GIS cho nhiều đối tượng hơn.

Ảnh minh họa

 GIS là gì?

GIS - Hệ thống thông tin địa lý - Công nghệ lập bản đồ và phân tích dữ liệu đang thúc đẩy hỗ trợ hoạt động của chính phủ, tổ chức, các quyết định kinh doanh, đang âm thầm thay đổi cả thế giới.

Để hiểu được lượng dữ liệu khổng lồ trong thế giới ngày nay, chúng ta có thể lập bản đồ. Khi chúng ta hình dung và phân tích dữ liệu trên bản đồ, các kết nối và hiểu biết ẩn sẽ xuất hiện. GIS giúp chúng ta hiểu sâu hơn về thế giới của mình, định hướng các quyết định và hành động.

 Lịch sử phát triển GIS

Từ những bản đồ đầu tiên cho đến công nghệ tiên tiến nhất hiện nay, nhân loại đã sử dụng sức mạnh của thông tin địa lý GIS để hiểu rõ hơn về thế giới của chúng ta. Esri là công ty tiên phong trong phát triển, ứng dụng GIS.

Kể từ khi thành lập vào năm 1969, Esri đã đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra và phát triển công nghệ hệ thống thông tin địa lý GIS, hiện được các doanh nghiệp và chính phủ trên toàn thế giới sử dụng rộng rãi. Các dự án ban đầu đã chứng minh giá trị của GIS trong việc giải quyết các vấn đề thực tế, tập trung vào việc cân bằng lợi ích kinh tế và môi trường, điều này ngày càng trở nên quan trọng. Esri đã tiên phong trong một số sản phẩm GIS đầu tiên và phần mềm chủ lực của công ty, ArcGIS, tiếp tục là công ty dẫn đầu thị trường.

Nhiều cá nhân, tổ chức và tiến bộ công nghệ đã góp phần tạo nên GIS như ngày nay. Sau đây là một số cột mốc quan trọng trong lịch sử của GIS:

Năm

Cột mốc

Mô tả

Trước đây

Những bản đồ đầu tiên, những phân tích không gian ban đầu

Nguồn gốc của GIS đã có từ hàng trăm, thậm chí hàng nghìn năm trong lĩnh vực bản đồ và lập bản đồ. Các bản đồ đầu tiên được sử dụng để khám phá, lập chiến lược và lập kế hoạch. Năm 1854 Tại London, bác sĩ John Snow lập bản đồ các trường hợp mắc bệnh tả để truy tìm nguồn gốc từ một nguồn nước.

1960

 

Khoa học máy tính địa lý xuất hiện

Trong suốt những năm 1960, máy tính đã tiến bộ đáng kể về công nghệ, tốc độ và thiết kế với IBM dẫn đầu. Các khái niệm ban đầu về địa lý định lượng và tính toán bắt đầu phát triển.

1963

GIS đầu tiên

Nhà địa lý Roger Tomlinson bắt đầu một chương trình quản lý sử dụng đất quốc gia cho chính phủ Canada, lập danh mục tài nguyên thiên nhiên. Tomlinson là người đầu tiên đặt ra thuật ngữ hệ thống thông tin địa lý (GIS) và được biết đến là "cha đẻ của GIS".

 

1965

 

Phòng thí nghiệm Harvard khám phá phân tích không gian

Kiến trúc sư Howard Fisher thành lập Phòng thí nghiệm Harvard về Đồ họa máy tính và Phân tích không gian, nơi một số phần mềm GIS đầu tiên, chẳng hạn như ODYSSEY, được phát minh và các ứng dụng lập bản đồ máy tính được khám phá. Những người tiên phong tham gia trong GIS như Jack Dangermond, Carl Steinitz, Scott Morehouse, Allan Schmidt và Allen Bernholtz. 

1969

 

Thiết kế với Thiên nhiên được công bố

Cuốn sách có sức ảnh hưởng của Ian McHarg ủng hộ cách tiếp cận toàn diện, có ý thức về môi trường đối với kiến ​​trúc cảnh quan và quy hoạch đô thị. Ông giới thiệu phương pháp "bánh lớp" để xếp chồng thông tin trở thành nền tảng cho lớp phủ bản đồ hiện đại trong GIS.

1969

Esri được thành lập

Lấy cảm hứng từ Phòng thí nghiệm Harvard và Thiết kế với Thiên nhiên, Jack và Laura Dangermond thành lập Viện Nghiên cứu Hệ thống Môi trường (E.S.R.I.), hiện được gọi là Esri. Họ bắt đầu công việc dự án, giúp các nhà quy hoạch sử dụng đất đưa ra quyết định tốt hơn với trọng tâm là bảo vệ môi trường.

1972

Vệ tinh Landsat đầu tiên

Lấy cảm hứng từ những bức ảnh chụp từ không gian trong sứ mệnh Gemini IV của NASA, chính phủ Hoa Kỳ đã phóng vệ tinh Landsat đầu tiên trong số nhiều vệ tinh quan sát Trái đất. Chương trình cung cấp hình ảnh vệ tinh hiện tại cho toàn thế giới, gắn với các vị trí địa lý. Đây trở thành dữ liệu đầu vào chính cho GIS và bắt đầu kỷ nguyên cảm biến từ xa - thay đổi cách nhìn của chúng ta về Trái đất.

1978

Vệ tinh GPS đầu tiên

Hoa Kỳ phóng vệ tinh GPS đầu tiên, Navstar I và đạt được phạm vi phủ sóng toàn cầu bằng GPS vào năm 1994. Các quốc gia khác phát triển Hệ thống Vệ tinh định vị toàn cầu (GNSS) tương tự. Với phạm vi phủ sóng toàn cầu, hầu như bất kỳ vật thể nào cũng có thể được định vị và lượng dữ liệu không gian bắt đầu tăng theo cấp số nhân.

 

1981

Hội nghị người dùng Esri đầu tiên

Mười sáu người dùng tham dự cuộc họp đầu tiên của những người dùng công nghệ Esri, được tổ chức tại Redlands, California. Những người tham dự đại diện cho 11 tổ chức trên khắp Hoa Kỳ, chẳng hạn như Woodward-Clyde Consultants, Quân đoàn Công binh Lục quân Hoa Kỳ, Điện và Ánh sáng Pennsylvania, Sở Tài nguyên Thiên nhiên Kentucky và Sở Quy hoạch Quận Riverside.

1982

ARC/INFO được phát hành

Esri xây dựng dựa trên các công cụ GIS ban đầu như Hệ thống Phủ thông tin Đa giác (PIOS), GRID và GRID/TOPO. Scott Morehouse, người đã làm việc tại Phòng thí nghiệm Harvard về ODYSSEY, chuyển đến ESRI vào năm 1981 và đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển ARC/INFO. Sản phẩm GIS thương mại toàn diện này cung cấp một phương pháp chuẩn hóa để triển khai GIS rộng rãi, bắt đầu quá trình chuyển đổi của Esri thành một công ty phần mềm.

1982

GRASS phát triển

Quân đoàn Công binh Lục quân Hoa Kỳ bắt đầu phát triển GRASS (Hệ thống Hỗ trợ Phân tích Tài nguyên Địa lý). Phần mềm GIS nguồn mở này mở rộng quyền truy cập vào GIS và vẫn khả dụng cho đến ngày nay.

1986

Điều hướng trong xe

Etak phát triển các khái niệm dẫn đường trên ô tô đầu tiên. Eunos Cosmo của Mazda là chiếc xe đầu tiên có hệ thống dẫn đường tự động. Sau đó, khả năng GIS thời gian thực sẽ cho phép các công ty như Tesla sản xuất xe tự lái.

1988

NCGIA được thành lập

Trung tâm Thông tin và Phân tích Địa lý Quốc gia (NCGIA) được thành lập như một trung tâm nghiên cứu thông tin địa lý và các công nghệ liên quan. Michael Goodchild chỉ đạo dự án và trở thành người đi đầu trong lĩnh vực GIS.

1990

TIGER được hoàn thành

 Cục Thống kê Dân số Hoa Kỳ hoàn thiện cơ sở dữ liệu không gian Mã hóa và Tham chiếu Địa lý Tích hợp Topology (TIGER). Là bản đồ kỹ thuật số toàn quốc đầu tiên về đường bộ, ranh giới và nước, TIGER đặt nền tảng cho vô số ứng dụng kinh doanh.

1991

GIS trở nên phổ biến

GIS đang trải qua một bước ngoặt, trở nên quan trọng đối với nhiều quy trình công việc. Các ấn phẩm như Forbes, Fortune và Business Week bắt đầu viết về GIS.

1995

 

Anh số hóa bản đồ của mình

Cơ quan Khảo sát Địa chính Anh, được thành lập năm 1791 và vẫn là đơn vị dẫn đầu trong lĩnh vực GIS và lập bản đồ, đã đạt được phạm vi phủ sóng toàn bộ Vương quốc Anh trong cơ sở dữ liệu GIS, số hóa 230.000 bản đồ. Anh trở thành quốc gia đầu tiên hoàn thành chương trình lập bản đồ điện tử quy mô lớn.

1999

Ngày GIS đầu tiên

Jack Dangermond, Tiến sĩ Roger Tomlinson và các học sinh kỷ niệm Ngày GIS đầu tiên tại Trường Tiểu học Murch ở Washington, DC. Dangermond ghi nhận Ralph Nader là người truyền cảm hứng cho Ngày GIS, hiện được tổ chức trên toàn thế giới vào thứ Tư tuần thứ ba của tháng 11 trong Tuần nâng cao nhận thức về Địa lý.

2001

1 triệu người dùng GIS

Esri đạt 1 triệu bản phần mềm được cấp phép và khoảng 100.000 tổ chức sử dụng GIS. Thị trường GIS ước tính đạt 7 tỷ đô la.

2004

Cơ quan Địa không gian Quốc gia (NGA)

Tại Hoa Kỳ, Cơ quan Bản đồ và ảnh Quốc gia (NIMA) được đổi tên thành NGA để nhấn mạnh tầm quan trọng ngày càng tăng của trí thông minh địa không gian, phản ánh sự hội tụ rộng hơn của hình ảnh, bản đồ và các thông tin địa không gian khác trong GIS.

2004

Web 2.0

Web trở thành nền tảng tương tác hơn, đặt nền tảng cho GIS chuyển sang web. GIS hiện có thể được cung cấp dưới dạng SaaS (phần mềm được truy cập trực tuyến thông qua đăng ký) cho máy tính để bàn.

2005

Google Maps

Với sự ra đời của các ứng dụng bản đồ như Google Maps và Google Earth, giờ đây mọi người đều có thể tương tác và hưởng lợi từ công nghệ GIS và nó bắt đầu trở nên phổ biến trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta.

 

2006

Điện toán đám mây Amazon

Web Services được phát hành, mang lưu trữ dữ liệu đám mây đến với nhiều tổ chức. Điện toán đám mây đã phát triển trong nhiều thập kỷ nhưng hiện đã có sẵn miễn phí, cho phép các tổ chức mở rộng quy mô hoạt động trực tuyến và lưu trữ lượng dữ liệu lớn hơn.

2007

Chiếc iPhone đầu tiên

Chiếc iPhone của Apple đã ra mắt ngành công nghiệp điện thoại thông minh. Giờ đây, điện thoại của chúng ta có thể vừa là máy tính vừa là thiết bị GPS di động, cho phép bất kỳ ai cũng có thể sử dụng GIS ở bất kỳ đâu và dữ liệu có thể dễ dàng được thu thập trên các ứng dụng di động. 

2009

Thư viện dữ liệu số phát triển mạnh

Chính phủ Hoa Kỳ chia sẻ các tập dữ liệu mở, có thẩm quyền một cách công khai trên trang web Data.gov. Bất kỳ ai cũng có thể sử dụng các tập dữ liệu này trong GIS, rút ​​ngắn thời gian và công sức thực hiện phân tích không gian địa lý. Atlas thế giới động trên  ArcGIS của Esri (ArcGIS Living Atlas of the World) tuyển chọn hàng nghìn tập dữ liệu có sẵn như thế này.

2012

ArcGIS Online được phát hành

Esri phát hành ArcGIS Online, phiên bản đầu tiên dựa trên đám mây của phần mềm GIS của công ty. Hệ thống này hỗ trợ cộng tác tốt hơn và thay đổi cách nhiều chuyên gia công nghệ và GIS tận dụng bản đồ trong tổ chức của họ.

2018

AI và GIS kết hợp với nhau

Nhóm AI tại Esri bắt đầu tích cực kết hợp các lĩnh vực GIS và AI trong một dự án thí điểm, tiên phong trong lĩnh vực được gọi là GeoAI. Các khả năng học máy đã được giới thiệu trong ArcGIS từ năm 2009. Vào ngày 7 tháng 10 năm 2020, mô hình AI được đào tạo trước về học sâu đầu tiên được phát hành công khai trong Atlas thế giới động trên  ArcGIS của Esri, một kho lưu trữ hiện chứa hơn 75 mô hình được đào tạo trước. Các quy trình làm việc không gian do AI điều khiển có khả năng tự động hóa và xử lý dữ liệu lớn, đặc biệt là hình ảnh.

2020

GIS hỗ trợ ứng phó với           COVID-19

 Đại học Johns Hopkins tạo ra bảng thông tin theo dõi COVID-19 do ArcGIS cung cấp, thu hút hơn một nghìn tỷ lượt xem. Bảng thông tin trực tuyến trở thành nguồn thông tin hữu ích để theo dõi cuộc khủng hoảng sức khỏe toàn cầu. Nó truyền cảm hứng cho hàng nghìn bảng thông tin tương tự và giúp mọi người hiểu về đại dịch, đưa GIS lên hàng đầu về kiến ​​thức công cộng.

Ngày nay

GIS ở khắp mọi nơi

GIS mạnh mẽ và quan trọng hơn bao giờ hết. Mọi người tạo ra hàng tỷ bản đồ mỗi ngày bằng GIS. Hơn 95 phần trăm các trường đại học cung cấp khóa học hoặc chương trình GIS. Hầu hết các công ty Fortune 500 (500 công ty lớn nhất ở Mỹ), các cơ quan chính quyền địa phương và quốc gia, và các tổ chức phi lợi nhuận đều triển khai GIS.

 Tương lai của GIS

GIS hiện đại đã và đang thay đổi mọi thứ - những câu hỏi chúng ta có thể hỏi, những hiểu biết chúng ta có thể khám phá, thậm chí cả những giải pháp sáng tạo chúng ta có thể đưa vào hành động. Chúng ta không thể quản lý thế giới của mình nếu không có nó. GIS vốn đã rất mạnh mẽ, và các công nghệ mới nổi như AI và thực tế ảo đang khuếch đại và làm phong phú thêm nó. Những người đổi mới với GIS sẽ tiếp tục định hình hướng đi tiếp theo của công nghệ.

 

                        

                                 (Phòng Khoa học, Đào tạo, Hợp tác quốc tế và Tạp chí)

                           Biên tập từ nguồn: https://www.gisday.comhttps://www.esri.com