Dự án: “Điều tra khảo sát, đánh giá công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng và giải quyết việc làm cho người sử dụng đất bị thu hồi đất sản xuất ở một số Tỉnh

Cập nhật: 05/05/2009

Vai trò của đất đối với quá trình phát triển xã hội ngày càng được khẳng định, đặc biệt là trong thời kỳ công nghiệp hoá và hiện đại hoá đất nước. Chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, giải phóng mặt bằng khi Nhà nước thu hồi đất là một hiện tượng có tính quy luật và phổ biến trong quá trình phát triển cuă mỗi Quốc gia. Để thực hiện Nhà nước đã xây dựng, ban hành một hệ thống văn bản quy phạm pháp luật điều chỉnh và được hoàn thiện theo từng giai đoạn tuỳ thuộc vào yêu cầu quản lý Nhà nước về đất đai cũng như nhu cầu sử dụng đất thực tế.
Đối với đất đai, có thể nói hầu hết các dự án đầu tư đều có nhu cầu sử dụng đất thông qua các trình tự chuyển đổi mục đích sử dụng đất, thu hồi đất, giải phóng mặt bằng, giao đất hoặc cho thuê đất đối với các Dự án. Vấn đề cần đăt ra là việc thu hồi đất, sử dung đất đã thu hồi đạt hiệu quả đến đâu, nó tác động như thế nào đối với quá trình phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là ảnh hưởng của nó đối với đời sống của cộng đồng dân cư. Hiện nay có nhiều địa phương đang tích cực thực hiện chính sách thu hồi đất để phục vụ cho các dự án đầu tư. Tuy nhiên, ngoài những yếu kém, bất cập trong việc thực thi chính sách bồi thường, giải phóng mặt bằng, giải quyết việc làm cho người dân thì tình trạng quy hoạch “treo”, dự án “treo”, giải toả “treo” cũng xảy ra ở nhiều nơi, không được giải quyết dứt điểm. Những tồn tại đó đã và đang làm tổn hại đến kinh tế đất nước, kìm hãm tính năng động trong đầu tư, kéo theo đó là những hậu quả tiêu cực về mặt xã hội, nhiều hộ gia đình, cá nhân có đất bị thu hồi gặp khó khăn trong cuộc sống và việc làm vì mất tư liệu sản xuất và kinh doanh.
Thành tựu đạt được trong công tác thu hồi đất những năm vừa qua là cải thiện được môi trường đầu tư phục vụ phát triển kinh tế, cải thiện môi trường xã hội góp phần làm thay đổi diện mạo các khu vực đô thị, khu vực nông thôn thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Tuy nhiên do nhiều nguyên nhân khác nhau, những tồn tại, bất cập trong việc thực hiện chính sách này đã và đang làm hạn chế hiệu quả đầu tư của các Dự án, tình hình bất ổn định về trật tự xã hội đang xảy ra ở nhiều địa phương. Đặc biệt là tình trạng khiếu kiện đối với lĩnh vực đất đai đang có chiều hướng gia tăng, trong đó nội dung khiếu kiện chủ yếu là từ chính sách thu hồi đất, giá bồi thường, hỗ trợ và tái định cư.
Xuất phát từ lý do trên, dể nâng cao năng lực thể chế trong công tác thu hồi đất giải phóng mặt bằng, hoàn thiện hệ thống chính sách pháp luật thu hồi đất trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá và hội nhập kinh tế thế giới, giảm thiểu mức tối đa khó khăn cho người bị thu hồi đất sản xuất và tình hình khiếu nại tố cáo về đất đai hiện nay. Trên cơ sở thực tiễn Dự án sẽ góp phần xây dựng những luận cứ, quan điểm để đề xuất các giải pháp hữu hiệu nhằm thực hiện được mục tiêu tổng quát là nâng cao năng lực, thể chế trong công tác thu hồi giải phóng mặt bằng khi Nhà nước thu hồi đất ổn định đời sống cho nhân dân, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh - xã hội của đất nước, góp phần hoàn thiện chính sách mới thông thoáng và hiệu quả làm cơ sở cho việc xây dựng Bộ luật Đất đai Việt Nam.
Với mục tiêu điều tra xã hội học, tổng hợp đánh giá thực trạng việc áp diụng chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và giải quyết việc làm cho hộ gia đình, cá nhân khi nhà nước ở một số các tỉnh, TP trực thuộc TW – tìm nguyên nhân và giải pháp khắc phục những tồn tại, yếu kém trong việc thi hành chính sách thu hồi đất, từ đó đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả thu hồi đất đáp ứng yêu cầu phát triển KT-XH của đất nước, ổn định đời sống nhân dân, góp phần hờn thiện chính sách mới thông thoáng vfa hiệu quả. Dự án sẽ tiến hnàh trên một số huyện của các vùng kinh tế trọng điểm như: hà nội, hải Dương, Vĩnh Phúc, Đà Nẵng, Đồng Nai, Bình Dương, Long An.